Yazının ilk halinden kalan aşağıdaki giriş bölümünü değiştirecektim aslında. Son bölümü yazmak için bayağı bir ara vermişim. Ama yazıları elden geçirirken en zorlandığım, en az keyif aldığım yine bu bölüm olunca olduğu gibi bırakmaya karar verdim. Malumunuz eski blogumun ismi Biraz Ordan Biraz buradan olduğundan o kısmı da olduğu gibi bıraktım. 

Arz ederim.

Büyük ihtimal tüm Küba seyahatimin en zayıf halkası olduğundan günlerdir bir türlü elim gitmedi, oturup da yazamadım, Pinal del Rio ve Vinales’i. Ve bu cümlede yazar, Biraz Ordan Biraz Burdan’ın “kişisel” bir blog olması mazeretine sığınmaktadır. 

Tabii ki buraları çok sevmiş başka gezginler vardır, ama ben o günden çok da keyif aldığımı söyleyemiyorum açıkçası. Hatta şimdiki aklım olsa o sabah Pinar del Rio’ya giden otobüse binmez ve tüm gün Havana sokaklarında aylak aylak dolaşırdım.

Havana, Pinar del Rio arası 160 kilometre kadar. Cezası çok yüksek olduğundan, hız sınırını aşmayı aklına bile getirmeyen şoförümüzün kullandığı tur otobüsüyle de yaklaşık 2,5 saat sürüyor.

Verimli topraklara sahip yemyeşil Pinar del Rio bölgesi Küba’nın tarım merkezi. Şekerkamışı ve tütün yetiştiriliyor. Ve tabii ki yeryüzündeki en iyi tütünün bu topraklarda yetiştiğini tahmin etmek çok da zor değil. Sarıldıktan sonra o meşhur Küba purolarına dönüşecek malum tütün yaprakları bu bölgede yetişiyor işte.

Bu değerli yaprakların hatırına da Küba dünyada tütün ekilen en geniş topraklara sahip ikinci ülkeymiş. Bir de küçük bilgi Küba’nın 3. sıradaki gelir kaynağı da neredeyse tamamını ihraç ettiği puroları.

Hal böyle olunca da Pinar del Rio bölgesindeki ilk durağımız bir tütün çiftliği oluyor.

Tütün çiftliği dediğim yer uçsuz bucaksız tütün tarlaları, hasat sonrası tütün yapraklarının kuruması için asıldığı derme çatma bir baraka ve çiftlik sahiplerinin yaşadıkları evden oluşuyor.

Etrafa göz atıp, tütün yapraklarının birkaç fotoğrafını çektikten sonra bir bölümü biz turistler için küçük bir puro yapım atölyesine dönüştürülmüş çiftlik evinde puro yapımını izliyor, bir yandan da ikram edilen nefis kahveyi içiyoruz.

Doğal olarak tütün yapraklarının en kaliteli olanları fabrikalara gidiyor. Sarılıp puroya dönüşecekler, ardından kalitesine göre ayrılıp, üzerlerine marka etiketleri yapıştırılacak ve “-havalı kutuların içerisine dizilecekler. Çiftlikteki fabrika çıkışlı olanlara kıyasla daha ucuz ve doğal olarak kalitesi de biraz daha düşük purolardan satın alıyoruz. Evet, içerisinde 25 adet Puro bulunan ve el altından bile satın alındığında, bir kutusunun fiyatı 110 -120 Euro olan Cohiba’ya göre ucuz. Belki kalitesi de düşük ama Küba’dasınız ve dünyanın en iyi tütününün yetiştiği topraklardasınız, satın aldığınız puronun kalitesi ne kadar düşük olabilir ki?

Ne dersiniz tam da burada hayatım boyunca bırakın puroyu, sigara bile içmediğimi söylemeli miyim?

Tütün tarlaları, Pinar del Rio

Tütün çiftliği, Pinar del Rio

Kurumaya bırakılmış tütün yaprakları

Tütün yapraklarının puroya dönüştüğü küçük tezgah

Çiftlik çalışanlarından

Küçük Puro atölyesinin duvarından: “Vitolario de Habanos” (Puro çeşitleri veya boyutları)

Puro ustası, Pinar del Rio

Pinar del Rio, Küba

İçinde klasik Amerikan otomobili olmayan Küba yazısı mı olurmuş? Pinar del Rio yolundan…

Dünyanın bu tarafında işin içinde şekerkamışı, tütün ve tabii ki Beyaz Adam olunca sömürmek ve kölelik de kaçınılmaz oluyor.

İşte bir sonraki durağımız da zamanında efendilerinden kaçan kölelerin kullandığı Puerto de Ancon, yani Ancon Kapısı isimli bir geçit. Burası Guasasa ve Vinales isimli iki Sierra yani dağ sırası arasında, kireçtaşı kayalardan oluşmuş doğal, dar bir geçit.

Tünelin girişinde bir bar var. Tünelden geçmeniz 10 dakika kadar sürüyor ve çıkışta sizi ateş yutma numaraları yapan birileri karşılıyor. Gereksiz turistik yani…

Tünel çıkışında ise müzik ve folklorik bir gösteri eşliğinde öğle yemeği yediğimiz bir Restoran vardı ve kızarmış tavuğu ve sonrasında ikram edilen peynir ve marmelattan oluşan tatlısı hiç fena değildi. Bir rivayete göre yemekler kaçak kölelerin zamanında kullandığı yöntemlerle hazırlanıyormuş.

Aslında Ancon Kapısı isimli tünel, kaçak kölelerin yaşamlarına ait bilgiler veren küçük bir müze ve restorandan oluşan bu kompleksin ismi; Palenque de los Cimarrones.

Palenque’nin “sınırlanmış, korunmuş alan” gibi bir anlamı var. Cimarrones ise Beyaz Adam sayesinde dile girmiş bir sözcük ve “kaçak köleler” anlamına geliyor. Tarihte, her iki Amerika Kıtasında da kölelikten kaçan insanların kurduğu pek çok yerleşim olmuş. Kaçaklar bu bölgelerde kendilerine gözlerden uzak özellikle de kaçak köle avcıları; Rancheadores’lerden uzak bir yaşam kurmuşlar.  İşte bu kaçak kölelere de adeta farklı, yeni bir kabileye ait insanlarmışçasına Maroon People denirmiş. Bu satırları yazana kadar hiç duymamıştım açıkçası.

Tarihinde kölelik olmayan bir ulusa mensup olup da Maroon dendiğinde insanın aklına sadece Amerikalı pop rock grubu Maroon 5’ın gelmesi güzel bir şey, değil mi?

Ancon Kapısının girişi

Tüneli oluşturan kireçtaşı kayalar, Ancon Kapısı

Bir zamanlar kölelerin özgürlüklerine uzandıkları doğal tünel; Puerto de Ancon

Ataları Maroon People veya Cimarrones olan Ateşle oynayan adam (Büyük olasılık değildir, biliyorum)